Angel Victor Torres Lurralde Politikako eta Memoria Demokratikoko ministroak eta Pilar Alegría Hezkuntza, Lanbide Heziketa eta Kirol ministroak Cuelgamuroseko haranean aurkitutako gerrako 17 biktimen gorpuzkiak entregatu dituzte gaur, Magallonen (Zaragoza). Horietatik, lau pertsona identifikatu ahal izan dituzte: Esteban Jimenez, Juan Chueca, Felipe Gil eta Pedro Peralta; horien familiek gaur berreskuratu ahal izan dituzte gorpuzkiak.
“Espainiako Gobernuaren bokazioa azken gorpua aurkitu eta gorpuzkiak ahalik eta senide gehienei ematea da”, adierazi du Torresek. “Gure konpromisoa biktimekin eta haien senideekin betetzea da; Memoria Demokratikoaren Legearekin eta nazioarteko zuzenbidearekin. Badakigu hori dela gure demokrazia defendatzeko modurik onena”, gaineratu du ministroak, Magalloneko Ramón Salvador auditorioan egindako omenaldi ekitaldian, eta Fernando Mártínez Memoria Demokratikorako Estatu idazkaria ere bertan izan da.
Alegria ministroak auzitegiko txosten teknikoak eman dizkie familiei, eta adierazi du “justiziaren eta erreparazioaren eguna” dela, “demokraziarekiko eta duintasunarekiko konpromisoaren eguna. Gaur Esteban, Juan, Felipe eta Pedro ohoratu nahi ditugu, azkenean etxera bueltatzen direlako”. Ministroak bere lana eskertu nahi izan die auzitegiko mediku-taldeei, bai eta elkarte memorialistei ere, kasu honetan Aragoiko Memoriaren aldeko Ekintza Plataformari, eta gaineratu du “argia, gardentasuna, justizia eta egia ezin direla inoiz arazo izan. Ezin dugu historia ezabatu, ezin dugu memoria ezabatu, ezin dugu onartu ultrek euren diskurtsoa inposatzea. Egitea haien konplize izatea da”.
Memoria Demokratikoaren Legearen 22. artikuluak jasotzen duenez, hobitik ateratako gorpuzkiak senideei itzuliko dizkiete. Hala, Borja herriko (Zaragoza) hilerrian hobi komun batean lurperatu zituzten lau pertsona horien gorpuzkiak duintasunez entregatzeari ekin dio gaur Espainiako Gobernuak. Ondoren, gorpuak lurpetik atera zituzten, senideek ezer jakin gabe, eta Cuelgamuro haranera eraman zituzten. Guztira 17 gorpu eraman zituzten bi kutxa kolektibotan, 2.034 eta 2.035 zenbakiekin erregistratutakoak, 1959ko apirilaren 8an, Borja herritik.
Auzitegiko mediku taldeak egindako ikerketari esker, bi kutxa horiek eta gorpuzkiak aurkitu ahal izan dituzte, eta gorpuak hobitik ateratzeko egindako analisi antropologiko eta genetikoei esker, gaur omenaldia jaso duten lau biktimak identifikatu ahal izan dituzte.
“Orain arte, 5.600 gorpu atera ahal izan ditugu herrialde osoan, eta jo eta ke ari gara lanean biktimak identifikatzeko, prozesu konplexu eta arduratsuan”, azaldu du Torres ministroak, eta jakinarazi du Cuelgamurosen lurperatutako 15 pertsonari jarri ahal izan zaizkiela dagoeneko “izen-abizenak”.
Torresek, gainera, esan du espero duela gaurkoa bezalako ekitaldiek “balio izatea egungo belaunaldiek jakin dezaten nortzuk izan ziren omenduak; haien historiak, zergatik borrokatu ziren, nolakoak izan ziren haien bizitzak eta nola kendu zizkieten legezkotasun demokratikoa defendatzeagatik”; izan ere, jarraitu du ministroak, “gizarte osoa dago haiekin zorretan. Haien sakrifizioak eta haien atzetik etorri zirenenak eraiki dute orain gozatzen dugun herrialde heldu eta aurreratua”.
Testuinguru horretan, azpimarratu du Ángel Víctor Torresek, Espainiako Gobernuak ‘Askatasunaren 50. urteurrena’ ospatzea bultzatu du. “Demokrazia ospatzeko eta inork gure historia kentzea edo berridatzi nahi izatea ez ahalbidetzeko”, esan du.
Borjan plaka biktimen omenez
Lurralde Politikako eta Memoria Demokratikoko ministroak; eta Hezkuntza, Lanbide Heziketa eta Kiroletako ministroak, gainera, biktimak omentzeko ekitaldi batean parte hartu dute, Borja herrian, non gorpuak 1936ko abuztuan hil eta lurperatu zituzten, euren familiek ezer jakin gabe.
Ministroek 17 biktimen omenezko plaka bat jarri dute Zaragozako hilerrian, hildakoen omenez.
