Lankidetza-hitzarmenak Estatuko Administrazioaren eta toki-erakunde baten edo batzuen arteko akordioak dira. Estatuaren eta toki-administrazioa osatzen duten erakundeen jarduerak koordinatzeko gehien erabiltzen diren lankidetza-tresnak dira. Figura honen egokitasuna indartu egiten du figura honen ezaugarri den kontratu-askatasunak, administrazio ezberdinek lortu nahi dituzten akordioen edukia finkatzeko malgutasun berezia ematen baitio.
Lankidetza-hitzarmenek oinarrizko erregulazio bat dute Sektore Publikoaren Araubide Juridikoaren urriaren 1eko 40/2015 Legearen atariko tituluko VI. kapituluan, eta bertan zehazten dira bete beharreko baldintzak. Estatuko Administrazio Orokorraren kasuan, erregulazio hori 2017ko abenduaren 21eko PRA/1267/2017 Aginduarekin osatzen da; agindu horren bidez, Ministro Kontseiluaren 2017ko abenduaren 15eko Erabakia argitaratzen da, Hitzarmenak Izapidetzeko Jarraibideak Onartzen dituena.
Formalki, hitzarmenak alde biko lankidetza-tresnatzat hartzen dira, baina, praktikan, Gobernuak eta ministerioek, pixkanaka, hitzarmen-politikari alde anitzeko trataera ematea bultzatu dute, eta testu bera edo antzekoa proposatu diete toki-erakunde guztiei edo gehienei. Ondorioz, sinatutako hitzarmenen zati handi bat “harpidetza orokorreko hitzarmentzat” hartzen da, toki-erakunde ugarirekin sinatu baitira eta lurralde osoan edo zati handienean toki-administrazioarekin lankidetzan garatu beharreko politika orokorrei baitagozkie.
Hitzarmen kopuru esanguratsu batek Estatuaren kargurako finantza konpromisoak ditu, eta, beraz, praktikan, Gobernuak erabiltzen ditu Toki Erakundeek gauzatu behar dituzten politika eta jarduera zehatzak bultzatzeko, baita maiz dirulaguntza izendunen bidez ere. Estatuko aurrekontu-ekarpen horiek beste administrazioen ekarpenak osatzen dituzte, eta Gobernuak sustatu nahi dituen beste administrazio-mailen jarduera-ildoak sustatzen dituzte.
Tokiko lankidetzaren esparruan, estatuko eta tokiko eskumenak lurralde-eremu berean artikulatzeko sinatutako lankidetza-hitzarmenak nabarmentzen dira, batez ere bide-azpiegituren eremuan. Era berean, nabarmentzekoak dira katastro-arloan izenpetutakoak, bai eta toki-erakundeen ekintzailetza eta berrikuntza ekonomiko eta soziala bultzatzea helburu dutenak ere.
