Espainiako Konstituzioaren 137. artikuluak ezartzen duenez, Estatua udalerritan, probintziatan eta eratzen diren autonomia-erkidegoetan antolatzen da lurraldeari dagokionez; horrez gain, gehitzen du erakunde horiek guztiek autonomia dutela beren interesak kudeatzeko. Toki-erakundeen eremuan, Konstituzioak garrantzi berezia ematen die udalerriei, beren autonomia bermatzen baitie 140. artikuluak, eta, aldi berean, haien gobernua dagokien udalei dagokiela ezartzen du.

Udalerriaren nagusitasun horretatik abiatuta, 141. artikuluak beste toki-erakunde batzuk aurreikusten ditu, udalerri-elkarte gisa eratzen direnak, hala nola probintzia eta uhartea, bai eta sor daitezkeen beste batzuk ere.

Toki-administrazioa osatzen duten erakundeen oinarrizko araudia Toki Administrazioaren Oinarriak arautzen dituen apirilaren 2ko /1985 Legean dago jasota. Arau horretan, tokiko gobernu-erakundeak eta dagozkien eskumenak arautzen dira.

Gainera, lege hori garatze aldera, autonomia-erkidegoek beren legeak onetsi dituzte, zeinek oinarrizko araudia garatzen baitu, eta, horretarako, batez ere lurraldearen berezitasunak eta autonomia-erkidego bakoitzeko biztanleriaren banaketa hartzen dira kontuan.

Era berean, arlokako legeetan, maiz, toki-erakundeen eskumenen inguruko aurreikuspenak eta erreferentziak daude, eta, beraz, horiek ere kontuan hartu behar dira autonomia-erkidego bakoitzean eta jarduera-sektore bakoitzean toki-erakundeek zer eskumen dituzten zehaztasunez jakiteko.

Gaur egun Espainian dauden toki-erakundeak honako hauek dira.

• Udalerria. 8.117 dira, eta Estatuaren lurralde-antolaketaren oinarrizko erakundea eta herritarrek gai publikoetan parte hartzeko berehalako bideak osatzen dituzte.
• Probintzia. Espainiako lurraldeak 50 ditu, baina probintzia bakarreko 7 autonomia-erkidegoetan eskuduntzak dagozkien autonomia-erkidegoek hartzen dituzte.
• La Isla. Guztira 11 dira, Balear Uharteak (4) eta Kanariak (7).
• Udalerria baino lurralde-eremu txikiagoko toki-entitateak, autonomia-erkidegoek eratuak edo aitortuak. Gaur egun 3.719 dira.
• Hainbat udal biltzen dituzten eskualdeak edo bestelako erakundeak, Autonomia Erkidegoek eratuak. Gaur egun 81 dira, eta Katalunian (41), Aragoin (32), Euskal Herrian (7) eta Gaztela eta Leonen (1, Bierzo) daude.
• Metropoli-barrutia. 3 dira, Katalunian (1) eta Valentziako Erkidegoan (2) kokatuak.
• Udalerrien mankomunitateek. Gaur egun, 1.018 dira, eta 6.190 udalerriri eragiten diete, hau da, udalerri guztien % 76ri.

Azkenik, toki-erakundeek ematen dituzten zerbitzuei erantzuteko, finantza-baliabide batzuk behar dira. Baliabide horiek aldizka berrikusten dira, eta Toki Ogasunei buruzko Legeak behin eta berriz egindako arau-erreformen bidez gauzatu dira. Erreforma horiek hainbat aldaketa eta moldaketa ekarri dituzte errealitate aldakor batera, eta onartzen joan dira toki-erakundeek erantzukizun berriak dituzten heinean eta zerbitzu publiko eta herritarren eskaera berriei erantzun behar dieten heinean.