Memoria Demokratikoari buruzko urriaren 19ko 20/2022 Legearen helburu nagusietako bat da aitortzea jazarpena edo indarkeria jasan zutenak —arrazoi politikoengatik, ideologikoengatik, pentsamendu edo iritziagatik, kontzientzia edo sinesmen erlijiosoagatik, sexu-orientazio eta -identitateagatik—, 1936ko uztailaren 18ko estatu-kolpearen, Espainiako Gerraren eta diktadura frankistaren artean —1978ko Espainiako Konstituzioa indarrean jarri arte—, eta, halaber, neurri osagarriak sustatzea haien balio moralak berreskuratzeko, memoria kolektiborako eta herritarren arteko zatiketa eta memoria kolektiborako balio osagarriak sustatzeko.

Zehazki, 16. artikuluan, desagertutako pertsonak bilatzeari buruzkoan, honako hau ezartzen da 1. apartatuan: “Estatuaren Administrazio Orokorrari dagokio Gerran eta diktaduran desagertutako pertsonak bilatzea, jarduera horrekin lotutako beste administrazio publiko batzuen eskumenei kalterik egin gabe”. Eta artikulu bereko laugarren apartatuan, berriz, honako hau ezartzen da: “Gerran edo ondorengo errepresio politikoan desagertutako pertsonak ikertu, lokalizatu eta identifikatzeko jarduerak eta desagertuak aurkitzeko jarduerak, betiere, baldin eta desagertuek ez ikusiarena egiten badute, haien garapenerako laguntza politikoa, eta finantzaketa publikoa ezarri ahal izango duten erakundeen artean.”

Desagertutako pertsonak bilatzeari dagokionez, Memoria Demokratikoaren urriaren 19ko 20/2022 Legearen 16. artikuluak ezartzen du Estatuaren Administrazio Orokorrari dagokiola Gerran eta Diktaduran desagertutako pertsonak bilatzea, hargatik eragotzi gabe jarduera horrekin lotutako beste administrazio publiko batzuen eskumenak.

Aurrekoa kontuan hartuta, eta azpian dauden interes publiko, sozial eta humanitarioko arrazoiei erreparatuta, egokitzat jotzen da tokiko erakunde jakin batzuek –gerra zibilaren eta diktaduraren biktimen gorpuzkiak bilatzeari lotuta– egingo dituzten lanen exekuzioan parte hartzea, dirulaguntza horien bidez ekonomikoki lagunduz.

Diru-laguntza zuzenean ematea justifikatzen duten interes publiko, sozial eta humanitarioko nahikoa arrazoi daudela egiaztatuta, Diru-laguntzei buruzko azaroaren 17ko 38/2003 Lege Orokorraren 22.2.c) eta 28. artikuluetan xedatutakoari jarraiki, erabilitako tresna juridikoa legeak zehazten du, eta errege-dekretu forma izan behar du.

Errege-dekretuan jasotako diru-laguntzen helburu nagusia da tokiko erakunde jakin batzuei diruz laguntzea, gerra zibilaren eta diktaduraren biktimen gorpuzkiak aurkitzeko, hobitik ateratzeko eta identifikatzeko lanak egiteko.

Jarduketa materiala denez, diru-laguntza ez emateko aukera legoke, eta ondorioztatu behar da azken aukera horrek ez lituzkeela ezarritako helburuak beteko, ezta diruz lagundutako jarduerak egingo ere, kasu honetan, errepresaliatutako pertsonen gorpuzkiak bilatu, hilobitik atera eta identifikatuko lirateke, eta, horregatik, diru-laguntza ematea da erabakirik egokiena.