Os convenios de cooperación son acordos entre a Administración do Estado e unha ou varias Entidades Locais. Constitúen o instrumento de cooperación de uso máis frecuente para a coordinación de actuacións que corresponde ao Estado e ás Entidades que constitúen a Administración Local. A idoneidade desta figura é reforzada pola liberdade contractual característica desta figura e que lle outorga unha especial flexibilidade para fixar o contido dos acordos que queren alcanzar as diferentes Administracións.

Os convenios de cooperación teñen unha regulación básica no capítulo VIN, do título Preliminar, da Lei 40/2015, do 1 de outubro, de Réxime Xurídico do Sector Público, que fixa os requisitos que deben cumprir. Esta regulación complétase, para a Administración Xeral do Estado coa Orde PRA/1267/2017, do 21 de decembro de 2017, pola que se publica o Acordo do Consello de Ministros do 15 de decembro de 2017, polo que se aproban as instrucións para a tramitación de convenios.

Aínda que formalmente os convenios son considerados como instrumentos de cooperación de natureza bilateral, na práctica o Goberno e os diferentes Ministerios de forma gradual foron impulsando un tratamento multilateral á política de convenios, propondo o mesmo, ou parecido texto, a todas ou unha gran parte das Entidades Locais. Como resultado, unha parte moi significativa dos convenios subscritos teñen a consideración de “convenios de subscrición xeneralizada”, xa que foron asinados cun número relevante de Entidades Locais e responden a políticas xerais a desenvolver en colaboración coa Administración Local en todo ou a maior parte do territorio.

Un número significativo de convenios contén compromisos financeiros a cargo do Estado, polo que na práctica son utilizados polo Goberno para impulsar políticas e actuacións concretas que deben levar a cabo as Entidades Locais, mesmo con frecuencia mediante subvencións nominativas. Estas achegas orzamentarias estatais complementan as achegas das outras Administracións e incentivan as liñas de actuación dos outros niveis administrativos que o Goberno ten interese en fomentar.

No ámbito da cooperación local, destacan os convenios de cooperación subscritos coa finalidade de articular as competencias estatais e locais nun mesmo espazo territorial, sobre todo no ámbito das infraestruturas viarias. Igualmente, destacan os subscritos no ámbito catastral, así como os que ten como obxectivo favorecer o emprendimiento e a innovación económica e social das Entidades Locais.