A Lei 20/2022, do 19 de outubro, de Memoria Democrática, ten por obxecto o recoñecemento de quen padeceron persecución ou violencia por razóns políticas, ideolóxicas, de pensamento ou opinión, de conciencia ou crenza relixiosa, de orientación e identidade sexual, durante o período comprendido entre o golpe de Estado do 18 de xullo de 1936, a Guerra de España e a Ditadura franquista, ata a entrada en vigor da Constitución Española de 1978. Así mesmo, promove a súa reparación moral e a recuperación da súa memoria persoal, familiar e colectiva, e adopta medidas complementarias destinadas a suprimir elementos de división entre a cidadanía e promover lazos de unión en torno aos valores, principios e dereitos constitucionais.

Nese sentido, o Título II, Capítulo IV, Sección 1ª, sobre símbolos, elementos e actos contrarios á memoria democrática, contén a regulación precisa sobre o particular. Establece no seu artigo 35.1 que se consideran elementos contrarios á memoria democrática as edificacións, construcións, escudos, insignias, placas e calquera outros elementos ou obxectos encostados a edificios públicos ou situados na vía pública, nos que se realicen mencións conmemorativas en exaltación, persoal ou colectiva, da sublevación militar e da Ditadura, dos seus dirixentes, participantes no sistema represivo ou das organizacións que sustentaron a Ditadura, e as unidades civís ou militares de colaboración entre o réxime franquista e as potencias do Eixo durante a Segunda Guerra Mundial. Esta consideración esténdese ás referencias realizadas en topónimos, na guía de rúas ou nas denominacións de centros públicos (artigo 35.2).

Así mesmo, disponse que as administracións públicas, no exercicio das súas competencias e territorio, adoptarán as medidas oportunas para a retirada dos estes elementos, sinalando os responsables desta en función da titularidade pública ou privada do lugar en que se sitúen e os supostos opoñer# excepción, así como previsións sobre o depósito dos elementos retirados de titularidade pública.

Especificamente, o artigo 36 prevé a confección do Catálogo de símbolos e elementos contrarios á memoria democrática por parte da Administración Xeral do Estado, en colaboración co resto das administracións públicas. A este catálogo incorporaranse, en todo caso, os datos fornecidos polas comunidades autónomas e conterá a relación de elementos que deban ser retirados ou eliminados, nos termos que a propia lei establece. O procedemento para a confección do catálogo de símbolos e elementos contrarios á memoria democrática será establecido reglamentariamente.

A aprobación deste real decreto pretende o desenvolvemento necesario das previsións legais a sección 1º do capítulo IV do título II da Lei 20/2022, que facilite implementar as medidas establecidas en materia de símbolos e elementos contrarios á memoria democrática, así como dar cumprimento ao mandato explícito da Lei 20/2022, do 19 de outubro, de Memoria Democrática, respecto da confección do mencionado catálogo.

Coa aprobación do regulamento preténdese incrementar a seguridade xurídica, cubrir eventuais baleiros normativos, precisar procedementos e conceptos e asegurar unha aplicación uniforme da lei, sempre en aras de garantir a maior transparencia posible na actuación da Administración Pública.

Coa entrada en vigor da Lei 20/2022, do 19 de outubro, púxose de manifesto a necesidade de desenvolver aspectos da lei por vía regulamentaria, especialmente no relativo á confección do catálogo de símbolos e elementos contrarios á memoria democrática. Este catálogo é un instrumento esencial para a retirada daqueles elementos que, de acordo con a lei, considérense contrarios á memoria democrática e facilita as obrigas de quen están chamados a retiralos, favorecendo a adecuada colaboración das administracións públicas.

A futura norma ten como finalidade desenvolver a Lei 20/2022, do 19 de outubro, de Memoria Democrática, nos aspectos requiridos polo citado artigo 36, cos seguintes obxectivos inmediatos:

• Aclarar o alcance das obrigas previstas na norma e facilitar o seu cumprimento, sempre co fin de asegurar a maior transparencia posible na actuación da Administración Pública.
• Concretar e precisar prazos e trámites para lograr maior eficacia e seguridade na posta en marcha de instrumentos e medidas.
• Precisar os elementos a incluír no catálogo a instancia doutras administracións ou cidadáns, así como o procedemento para a súa inclusión e os efectos da mesma, garantindo a obxectividade e rigor técnico no proceso.
• Definir e concretar con precisión o contido do catálogo.

Non se consideran posibles solucións alternativas, regulatorias ou non regulatorias, para a resolución dos problemas expostos e para satisfacer as necesidades aludidas que respondan o mandato legal exposto, aténdose a razóns de eficacia e seguridade xurídica que aseguren o desenvolvemento da lei e a súa aplicación uniforme e eficaz, amplamente demandada ademais pola sociedade civil.