O entrecruzamiento competencial, o carácter compartido de moitas das competencias materiais e a necesidade de articular políticas conxuntas para ser desenvolvidas en todo o territorio impulsaron a creación de diferentes instrumentos de cooperación que fan posible o funcionamento coherente e eficiente do sistema de descentralización territorial. Este sistema foise desenvolvendo e consolidando de forma paulatina e tendo presente a práctica e as necesidades detectadas en cada momento. Formalmente pode revestir dúas formas ou posibilidades: a cooperación multilateral ou sectorial, na que participan todas as Entidades locais de forma conxunta; e a cooperación bilateral, na que participa unha única Entidade local.

Con esta finalidade, a Lei de Réxime Xurídico do Sector Público, articula as relacións de colaboración e cooperación mediante a previsión duns principios xerais e o fomento de instrumentos voluntarios de cooperación, que se ven reforzados e complementados pola previsión da coordinación obrigada para aqueles supostos en que sexa necesario asegurar a coherencia da actuación das Administracións públicas.

Para la efectividad de esta coordinación, las Administraciones del Estado y de las Comunidades Autónomas, de un lado, y las Entidades Locales, de otro, deberán en sus relaciones recíprocas:

• Respectar o exercicio lexítimo polas outras Administracións das súas competencias e as consecuencias que do mesmo derívense para as propias.
• Ponderar, na actuación das competencias propias, a totalidade dos intereses públicos implicados e, en concreto, aqueles cuxa xestión este encomendada ás outras Administracións.
• Facilitar ás outras Administracións a información sobre a propia xestión que sexa relevante para o adecuado desenvolvemento por estas dos seus labores.
• Prestar, no ámbito propio, a cooperación e asistencia activas que as outras Administracións puidesen precisar para o eficaz cumprimento das súas tarefas.

No caso das Entidades Locais, é especialmente relevante a cooperación que se articula a través da Federación Española de Municipios e Provincias (FEMP), na súa condición de asociación máis representativa, mentres que a cooperación especial e para un ámbito municipal determinado, normalmente lévase a cabo mediante a sinatura de convenios para a realización de actuacións conxuntas.