A Lei 19/2013 do 9 de decembro de Transparencia, Acceso á Información Pública e Bo Goberno establece o marco xurídico básico en materia de transparencia e bo goberno.

Tal e como se pon de manifesto na súa exposición de motivos esta lei ten un triplo alcance:

• incrementar e reforzar a transparencia na actividade pública –que se articula a través de obrigas de publicidade activa para todas as Administracións e entidades públicas–,
• recoñecer e garantir o acceso á información –regulado como un dereito de amplo ámbito subxectivo e obxectivo– e
• establecer as obrigas de bo goberno que deben cumprir os responsables públicos así como as consecuencias xurídicas derivadas do seu incumprimento.

A disposición final sétima establece que o Goberno, no ámbito das súas competencias, poderá ditar cantas disposicións sexan necesarias para a execución e desenvolvemento do establecido nesta Lei. Esta disposición tamén previu que o Consello de Ministros aprobaría, un Real Decreto polo que se aprobe o Estatuto orgánico do Consello de Transparencia e Bo Goberno.

En desenvolvemento destas previsións aprobouse o Real Decreto 919/2014, do 31 de outubro polo que se aproba en Estatuto do Consello de Transparencia e Bo Goberno.

Así mesmo, a finais de 2014 iniciouse a tramitación dun borrador de regulamento de desenvolvemento parcial da Lei 19/2013 que se prolongou durante 2015 e someteuse a informe da Axencia Española de Protección de Datos, do Consello de Transparencia e Bo Goberno e de asociacións e fundacións sen ánimo de lucro cuxo obxecto social estaba relacionado coa transparencia: Transparencia Internacional, Acces Info Europe e Fundación Civio.

No entanto, como consecuencia da celebración de Eleccións xerais no ano 2015 e 2016 e a prolongación durante 2016 do período de Goberno en funcións, a tramitación deste proxecto quedou paralizada.

A aprobación dun real decreto de desenvolvemento da Lei de Transparencia, Acceso á Información Pública e Bo Goberno pretende completar o marco xurídico que facilite o cumprimento do título I da lei relativo á “Transparencia da actividade pública”.

Coa aprobación do regulamento preténdese incrementar a seguridade xurídica, cubrir eventuais baleiros normativos, precisar procedementos e conceptos e asegurar unha aplicación uniforme da lei polos suxeitos obrigados, sempre en aras de garantir a maior transparencia posible na actuación da Administración Pública.

Desde a entrada en vigor do título I da lei 19/2013, en decembro de 2014, púxose de manifesto a necesidade de desenvolver aspectos da lei por vía regulamentaria, tanto no que se refire ás obrigas de publicidade activa como en relación co exercicio do dereito de acceso á información pública.

A aprobación dun real decreto de desenvolvemento da Lei 19/2913 foi, ademais, unha cuestión amplamente demandada pola sociedade civil, motivando a adopción dun compromiso de desenvolvemento regulamentario neste sentido, no Terceiro plan de Goberno Aberto 2017-2019, que España aprobou no marco da Alianza para un Goberno Aberto en xuño de 2017 (compromiso 3.5 do Terceiro Plan)

A futura norma tería como finalidade desenvolver o título primeiro “Transparencia da actividade pública” da Lei 19/2013, do 9 de decembro cos seguintes obxectivos:

• Aclarar o alcance das obrigas previstas na norma e facilitar o seu cumprimento sempre en aras a asegurar a maior transparencia posible na actuación da Administración Pública e facilitar o acceso dos interesados á información pública de forma eficaz
• Concretar e precisar prazos, trámites, para evitar dilacións innecesarias, lagoas ou dúbidas interpretativas.
• Precisar conceptos xurídicos indeterminados co fin de asegurar unha aplicación restritiva e sempre xustificada e proporcionada das causas de inadmisión ou límites ao exercicio do dereito de acceso tal e como propugna a propia lei 19/2013.
• Adaptar a regulación á xurisprudencia e aos criterios do Consello de Transparencia e Bo Goberno e da Axencia Española de Protección de Datos, entre outros.
• Asegurar a aplicación dos principios de boa regulación previstos no artigo 129 da lei 39/2015, do 1 de outubro, de Procedemento Administrativo Común das Administracións Públicas: necesidade, eficacia, proporcionalidade, seguridade xurídica, transparencia e eficiencia.

Baralláronse as seguintes alternativas:

Alternativa 1: Proseguir coa tramitación do borrador de regulamento iniciada entre 2014 e 2015

Con independencia de que se terán en conta os antecedentes e informes xa recibidos con ocasión da tramitación dun borrador anterior, considerouse conveniente tramitar a norma contando co maior debate posible, realizando a presente consulta previa de acordo con as previsións do artigo 133 da Lei 39/2015, do 1 de outubro, de Procedemento Administrativo Común das Administracións Pública e sometendo posteriormente o proxecto a trámite de información pública, a través da web do Ministerio de Facenda e Función Pública e do Portal da Transparencia.

Así mesmo, o tempo transcorrido, a experiencia adquirida na aplicación da norma, a adopción de criterios polo Consello de Transparencia e Bo Goberno e pola Axencia Española de Protección de Datos, fan precisa a reelaboración do borrador previamente confeccionado que, necesariamente, haberá de ser sometido novamente a informe das distintas instancias afectadas e interesados.

Por esta razón, considérase máis adecuado iniciar de novo a tramitación do proxecto de Real decreto.

Alternativa 2: Esperar á eventual modificación da Lei 19/2013, do 9 de decembro.

Actualmente, atópase en tramitación en sede parlamentaria unha lei integral de loita contra a corrupción e protección dos denunciantes.

Esta proposición prevé a modificación da Lei 19/2013, do 9 de decembro, de Transparencia, Acceso á Información Pública e Bo Goberno.

Neste sentido, unha posible alternativa sería esperar á tramitación da esta proposición de lei co fin de asegurar que o futuro desenvolvemento regulamentario axústese plenamente ás eventuais novidades introducidas na lei.

Sen embrago, o tempo transcorrido sen o desenvolvemento regulamentario da lei, fai aconsellable non demorar máis tempo a tramitación do proxecto de real decreto, sen prexuízo de que a norma regulamentaria deberá adaptarse ás novidades lexislativas que finalmente se aproben.

Alternativa 3: non proceder ao desenvolvemento regulamentario

A lei 19/2013, do 9 de decembro veuse aplicando polos suxeitos obrigados sen desenvolvemento regulamentario, tendo en conta o disposto na mesma así como os criterios adoptados polo Consello de Transparencia e Bo Goberno.

Con todo, razóns de seguridade xurídica aconsellan proceder ao citado desenvolvemento co fin de asegurar unha aplicación uniforme e eficaz da lei.

Doutra banda, o desenvolvemento regulamentario da lei, foi amplamente demandado pola sociedade civil.

Texto da consulta.

O día 15 de setembro de 2017 terminou difinitivamente o prazo para realizar achegas.