Behin-behineko gobernua | Langile Mugimenduaren Artxiboa.
Errepublikaren aldarrikapena. Azaña Jaurlaritzan: 1931-1933
Estampa aldizkaria | Espainiako Liburutegi Nazionala
Niceto Alcalá Zamora Errepublikako presidentea Azaña gobernuburuarekin Liburu Azokan (lehena: 1933ko apirila) | Administrazioaren Artxibo Orokorra.
Sorollako Museoaren inaugurazioa. Alkatea, gobernuburua eta Instrukzio Publikoko ministroa inaugurazio ekitaldian. 1932-06-11 | Administrazioaren Artxibo Orokorra.
Niceto Alcalá Zamora Errepublikako presidentea Maisu-Maistren Eskola Normalaren inaugurazioan, Errepublikaren 2. urteurrena dela eta. Museo Pedagogikoaren inaugurazioa. Ondoan ditu Azaña gobernuburua, Fernando de los Rios Instrukzio Publikoko ministroa eta Besteiro Kongresuko presidentea. Blasco Ibañez eskola taldearen inaugurazioa. | Administrazioaren Artxibo Orokorra.
Bermeoko portuko lehen harria jartzea -1933ko apirilaren 11 | Administrazioaren Artxibo Orokorra.
Balearesko telefono-linearen inaugurazioa. Gobernuburua, Gobernazio eta Komunikazio ministroak eta alkatea. 1931-10-24. | Administrazioaren Artxibo Orokorra
Castellana kalearen luzapenaren inaugurazioa | Archivo Genrral de la Administración
Manuel Azaña Francesc Maciá Kataluniako Generalitateko presidentearekin. | Espainiako Liburutegi Nazionala.
Azaña Éduard Herriot Frantziako lehen ministroarekin.
Marokoko Jalifa | Langile Mugimenduaren Artxiboa.
Azaña eta Niceto Alcalá-Zamora Toledoko Akademian. | Administrazioaren Artxibo Orokorra.
Nuntzioak Azañari egindako bisita Gobernuko Lehendakaritzara. 1931-10-15 Nuncio Tedeschini, Azaña. | Langile Mugimenduaren Artxiboa.
1930eko abenduan, Jacako matxinadaren ondoren, Azaña ezkutatu eta idazten hasi zen Fresdeval, bukatu gabe uzten duena.
Niceto Alcalá-Zamora buru duen Behin-behineko Gobernuan Gerrako ministro izendatu dute. Armadaren erreforma bultzatu zuen eta 1931ko urrian Gobernuko presidentetza gehitu zion Guerraren karterari.
1931ko abenduan Konstituzioa onartu zen, bere garaiko aurreratuenetako bat (emakumeen sufragioa, Estatuaren laizismoa eta "gerrari uko egitea politika nazionaleko tresna gisa" onartu zituen).
Azañak bere burua Gobernuko presidente gisa berretsi du eta Errepublikarekin identifikatzeari ekin dio, eskuineko prentsa satirikoak etengabe iraintzen duen bitartean.
Sanjurjo jeneralaren kolpea gainditu ondoren, 1932ko abuztuan, Gorteek Kataluniako Estatutua eta Nekazaritza Erreformaren Legea onartu zituzten.
Bere Gobernuak obra publikoetarako plan anbiziotsu bat jarri zuen martxan: Ministerio Berriak eta Castellana Pasealekuaren luzapena inauguratu zituen, Golosoko kuartelaren eta Bermeoko portuaren obrak hasi ziren, eta autobus linea berriak eta Madrilgo metroaren handitzeak sortu ziren.
Kultur jarduera bizia ere izan zen: Misio Pedagogikoak bultzatu ziren, Sorolla Museoa eta Maisu-Maistren Eskola Normala inauguratu ziren, Madrilgo lehen Liburu Azoka egin zen eta hainbat artistaren lana aitortu zen, hala nola Antonia Mercérena, Argentina.
Gobernuak ere ez zien jaramonik egin nazioarteko harremanei: Nazioen Elkartean egon zen, garai hartako lehen nazioarteko erakundean, Marokorekin loturak estutu zituzten –Jalifa Madrilen hartu zuten–, eta Frantziako Gobernuko buru Édouard Herriot Espainian izan zen 1932ko azaroan.
Azañaren hitzak
Espainiak uko egin dio gerrari politika nazionaleko tresna gisa.
1931ko Konstituzioaren 6. artikulua.
Elizaren eta Estatuaren arteko harreman instituzionalari buruz:
Espainiak katolikoa izateari utzi dio: horren ondoriozko arazo politikoa da Estatua antolatzea Espainiako herriaren fase berri eta historiko honi egoki gera dakion moduan.
Cortesko bilkura, 1931ko urriaren 13a.
Kataluniari buruz:
Errepublika, Katalunia errepublikanorik gabe, Errepublika amore-emaile eta ahula izango litzateke; baina Katalunia, gurea bezalako Errepublika liberalik gabe, ez litzateke izan daitekeen bezain askea izango; beraz, hor daude zuen askatasuna eta Errepublika, eta Errepublika eta Kataluniako askatasunak, banaezinak: bata bestea gabe ezingo litzateke existitu, eta inork ez lioke bati eraso egingo, besteari berehala eraso egin gabe.
… Katalunian autonomia ezartzeak, eta laster penintsulako beste herri batzuenak berezkoak dituzten modalitateetan ezartzeak […] ez dute haustura esan nahi […] guztiz kontrakoa da.
Kolaborazioa […] Espainiaren izena eta bere zati edo pertsonalitate propio guztien izena ondo artikulatuta jartzeko nahian oinarritzea da, denok gatozen arraza inozoaren izena eramatera behartuta gauden lekuan.
Errepublika eta Kataluniaren autonomia.
Errepublika Plazan emandako diskurtsoa. Bartzelona, 1932ko irailaren 26a.
Errepublikanoen eta sozialisten elkartzeari buruz:
... sozialistekin gobernatzeko nire esperientziak mundu guztiarentzat du interesa; izan ere, ondo aterako balitz, gizarte modernoaren nahitaezko eraldaketa iraultzaren beharrik gabe egin daitekeela frogatuko luke.
Memoriak. Oharpena, 1933ko otsailaren 5a (Lapurtutako bigarren koadernoa).