Maria Rivas Gobernuaren A Coruñako ordezkariordeak Pedro Sanchezen Gobernuak urteko lehen seihileko honetan Coruñako probintzian bultzatu zituen aurrerapenak eta hobekuntzak errepasatu ditu gaur goizean. Espainiako Gobernuaren kontuak emateko seihileko analisian eskainitako datuen bidez egin zuen, joan den astean Gobernuko presidenteak aurkeztu zuen Betetzen txostena. “Herritarrentzat konprometitua, gertukoa eta eraldatzailea den gobernu ekintza bati zifra, proiektu eta aurpegi zehatzak jartzen dizkion txosten bat”, zehaztu zuen Coruñarekin Jaurlaritzak duen konpromiso sakon eta iraunkorra zifrekin berretsiz, bere ekonomia eraldatzen jarraitzeko dauden aukera ugariak azpimarratuz eta enplegu sorrera sendotuz Berreskuratze Planaren eskutik, zeina “probintzia hobetzeko eta etorkizuna bultzatzeko Gobernuaren ezinbesteko tresna” gisa frogatu zen.

Galizian dagoeneko 60.000 onuradun baino gehiago ditu Suspertze, Transformazio eta Erresilientzia Planak (PRTR), eta 4.124 milioi euroko inbertsioa egin da. Gainera, Gobernuak Galiziako ekoizpen-sareari ematen dion babes sakona azpimarratu zuen, PRTRren onuradun horien % 42 enpresa txiki eta ertainak baitira, “eta horrek baliabide publikoen banaketa bidezkoa eta gertukoa islatzen du”, esan zuen.

Gainerako onuradunen artean, ia gainerako erakunde guztiak daude, enpresa handiagoetatik fundazioetara edo udaletara, “funts horien banaketa orekatua eta dibertsifikatua erraztuz”.

Dinamizazio eta bultzada ekonomikoa
Ordezkariordeak jakinarazi zuenez, Berreskuratze Planaren babesean, Jaurlaritzaren susperraldi eta eraldaketa ekonomikorako proiektu estrategikoek 811 milioi euro baino gehiago utzi zituzten Galizian erkidegoko enpresentzako laguntzetan.

Jasangarritasunaren eta digitalizazioaren aldeko apustu horretan giltzarri dira turismoa eta merkataritza. Galizian, bi udaletik bat ari da dagoeneko Gobernuaren 200 milioi euro baino gehiagoren onurak jasotzen, sektore turistikoa eraldatzeko eta modernizatzeko; merkataritzaren alorrean, berriz, hiri- eta landa-merkatuak jasangarriagoak egiteko eta eremu turistikoetako merkataritza-jarduera indartzeko proiektuak bultzatu ziren, eta 23,29 milioi euroko ekarpena egin zen.

Halaber, ordezkariordeak nabarmendu zuen Gobernuak sektore estrategikoak babesten dituela, hala nola ontzigintza, Espainiako Armadarentzako F-110 serieko fragatak, Navantiarentzat 4.300 milioi euro baino gehiago. Horiei gehitu behar zaizkie Borrokarako Hornikuntza Ontzia (BAC) eraikitzeko konprometitutako 440 milioi euroak. Ontziola publikoa ere Navantiak 170 milioi euro jasoko ditu, eraldaketa digitaleko planaren barruan, ontziola eraikitzeko. Guztira, 5.000 milioi eurotik gorako inbertsioa egingo du Ferrolek. “Industria sendotzen duten zifrak dira, enplegua berpizten dutenak eta Ferrol eskualdea etorkizunerantz proiektatzen dutenak”, aurreratu zuen.

Jarduteko beste ardatzetako bat trantsizioa da, eredu eraginkorragoa, sozialagoa eta jasangarriagoa lortzeko. Arlo horretan, Gobernuak 300 milioi euro baino gehiago bideratzen ditu Galizian Erkidegoa berrindustrializatzeko energia berdeko proiektuak garatzera, besteak beste, hidrogeno berdeko ekimenak, eguzki-energia edo energia xeotermikoa duen ekoizpen termikoa eta itsasoko energia eolikoaren edo eolikoaren aprobetxamendua bultzatuz. Horietatik 181 M€ Energia Berriztagarrien, Hidrogeno Berriztagarrien eta Biltegiratzearen (EHRA) PERTEri dagozkio, eta 30 RENMARINOS programari, Arteixon, PRTRren bidez. Autonomia-erkidegoak 17,5 M€ jaso zituen arlo horretan, eta% 38 gauzatu zuen. Gainera, 106,9 M€ jaso zituen autokontsumoa eta etxeetako biltegiratzea bultzatzeko, eta horietatik % 65 gauzatu zituen.
PERTE ERHAn, As Somozas parke eolikoa nabarmentzen da, 13,4 milioi jasotzen baititu.

Ekonomia Zirkularraren PERTEan, 4,4 M€ nabarmentzen dira instalazio eraginkorrerako, hurbileko lehengaia erabiliz, karbono-aztarna txikiarekin Boiron, edo PERTE CAMPO 0,3 M€ arrainen, itsaskien eta bestelako elikagaien handizkako merkataritzarako Kibus Distribución Alimenticia enpresari, Oleirosen. As Ponteseko H2POLE proiektuak, 15 milioi eurorekin, 100 megawatteko hidrogeno planta bat martxan jartzea ahalbidetuko du. Ustiapen fasean zuzeneko eta zeharkako 100 lanpostu sortzea aurreikusten du. As Ponteseko GP H2 proiektuak, beste 15 milioi eurorekin, autokontsumorako, amoniakoa eta ongarriak ekoizteko erabilera industrialera bideratutako PEM elektrolizagailua altxatzea ahalbidetuko du. Zuzeneko 60 lanpostu sortzea aurreikusi du.

3 H2 balio-kate berriztagarri pizgarrien programaren barruan, Naturgy Nuevas Energías SLU enpresak 15 M€ jasotzen ditu Meiraman hidrogeno berriztagarria ekoizteko instalazio bat jartzeko, eta, horri esker, urtean 4.500 tona hidrogeno lortuko ditu.

Mikroelektronika eta erdieroaleen PERTEan (CHIP), A Coruñako Maxwell Applied Technologies enpresak 1,4 milioi euro jaso zituen azken belaunaldiko komunikazio sistemetarako soluzio berritzaileak diseinatu eta garatzeko.

PERTE Gizarte Ekonomiaren barruan, Bioekonomiaren ekintza-lerroan, 1,3 milioi euro bideratu ziren “Barbanzaren Laborategi Ekosoziala” proiekturako. Era berean, Galiziako Superkonputazio Zentro Teknologikoak (CESGA), Santiagon, 47,7 milioi euro jasotzen ditu bere instalazioak hobetzeko.

Turismoaren arloan, 2,5 milioi euro bideratu ziren Galiziako Jarduera Nautikoen Elkartearen eta Ferrol Eskualdearen esperientzia turistikoen bi proiektutarako, eta 11M€ Santiagoko Paradorerako.

Ongizate Estatuaren babesa
Ekoizpen-ereduaren eraldaketa bultzatzeaz gain, Jaurlaritzaren beste jarduketa-ardatzetako bat herritarren beharrei erantzutea da, “ez baikara proiektu handiez bakarrik ari. Pertsonez ere ari gara”, nabarmendu zuen Rivasek.

Alderdi horri dagokionez, ordezkariordeak gogorarazi zuen Pedro Sánchezen Gobernuak 526 milioi euro konprometitu zituela Galizian etxebizitza-politikak sustatzeko, 1.406 etxebizitza publiko eraikitzea eta erkidegoan 18.000 etxebizitza baino gehiago birgaitzea ahalbidetuko duen inbertsioa. Hala, Galiziako Administrazioari 92 milioi euro transferitu dizkio, 4.000 etxebizitza baino gutxiago eraiki eta birgaitzeko. Etxebizitzaren errespetuaren inguruko nobedadeak garrantzitsuak dira, izan ere, A Coruña Galiziako lehen ‘zonalde tentsionatua’ izendatu berri dute, eta horrek mesede egingo dio alokairuen prezioen jaitsierari, erabilera turistikoko etxebizitzak mugatuz, errentak topatuz eta onura fiskalak eta laguntzak bultzatuz, hiri hau Gobernuak garatutako Etxebizitza Legera atxiki ahal izango baita, “Espainian etxebizitza eskubidea dela eta ez merkatuko ondasuna dela bermatzeko”. Ez da helburu hori duen Galiziako hiri bakarra, Santiagok ere estatus hori lortzea baitu helburu.

Gobernuak pentsioen igoera KPIarekin lotzeko egin duen apustuari esker, Coruñako probintziako biztanleriaren erretiroagatiko 310.000 pentsio baino gehiago PPko exekutiboek urte guztietan batera baino gehiago igotzen dira urtebetean. Horrenbestez, erretiroa hartu duen Coruñako pertsona baten hileko batez besteko diru-sarrera gaur egun 2018ko une berean baino 399 euro handiagoa da; gaur egun 1.358 eurokoa da, garai hartan 959 eurokoa bazen ere.

Eta pentsioak hazi ziren bezala, soldatak ere hazi ziren. Hala, Pedro Sanchezek gobernatzen duenetik gutxieneko soldata ia 400€ igo zela adierazi zuen ordezkariordeak, %54 baino gehiago, PPk utzitako 736 euroei errespetua. Orain, legezko gutxienekoa jasotzen duten 135.900 langile galiziarrek hilean 1.134 euro kobratzen dituzte. A Coruñan Bizitzeko Gutxieneko Diru-sarreraren 35.000 onuradun baino gehiago daude, eta pentsioak bezala, %2,8 igo zen aurten. Era berean, Bonu Sozial Elektrikoak 38.171 onuradun ditu.

Probintziak 484.098 afiliatu ditu Gizarte Segurantzan, eta %0,77ko hazkundea izan du hilean eta urte artean; 2018ko ekainean baino 51.674 landun gehiago daude. Gainera, 98.917 kontratu mugagabe egin ziren, 2019an baino %142 gehiago.

Hezkuntza arloan, Galizian burtsek eta hauen zenbatekoak gora egin dutela azpimarratu zuen ordezkariordeak, 132 milioi eurorekin (%59ko igoera zortzi urteko Gobernuan) 54.000 gazte eta gazteak beren ikasketekin laguntzeko poltsak. LHn 42.426 plaza sortu ziren, eta horietatik %63 digitalizazioarekin lotutako heziketa zikloei dagozkie. A Coruñan, digitalizazioko heziketa-zikloekin lotutako plazak 11.928 dira. Gainera, 2024ko urtarrilaren 1etik, ordaindu gabeko prestakuntza-praktikak egiten dituzten ikasleak Gizarte Segurantzaren sisteman sartuta daude. Neurri horri esker, indarrean jarri zenetik 2025eko ekainaren 30era arte, probintziako ia 30.000 ikasle egon ziren alta emanda Gizarte Segurantzan, ordaindu gabeko praktikak egiteagatik. Kotizazioak berekin dakar etorkizuneko prestazioetarako eskubideak sortzea, hala nola erretirorako eskubidea, eta ikasle horien babes soziala zabaltzea.

Gainera, 2025ean 18 urte beteko dituzten probintziako 10.000 gazte baino gehiagok Kultura Bonu Gaztea eskuratu ahal izango dute, 400 eurorekin, kultur produktuak eskuratzeko, urriaren 31 baino lehen www.bonoculturajoven.gob.es atarian izena emanda.

Bestalde, Rivasek Gobernuak genero indarkeriaren aurkako borrokan duen konpromisoa aipatu zuen: probintziako udalentzat 783.000 euro baino gehiago izango dira 2025. urterako Genero Indarkeriaren aurkako Estatu Itunaren funtsetako indarkeria matxistaren aurka borrokatzeko.

Azpiegiturak eta trantsizio berdea eta digitala
Azpiegituren hornidura eta hobekuntza da Gobernuaren ekintzak Galizian markatzen duen beste ardatzetako bat, trenbidearen aldeko apustuan aurrera egiteari utzi gabe. Avril trenak jarri ziren martxan, eta Vigo eta A Coruña Mesetarekin lotzen dituztenetik 1,5 milioi erabiltzaile baino gehiago dituzte. Santiago de Compostelako intermodala ekainean bertan amaitu zen, eta ez dira ahaztu behar Ferrol eta A Coruñako kanpoko portuetarako tren sarbideak, beste 200 milioi batzen baitituzte. 71 milioi euroko inbertsioa bideratuko du Coruñako geltokiko A Coruña-San Cristobal geltokia birmoldatzea eta seinaleztatzea, trena babesteko sistemak, trafiko zentralizatuaren kontrola eta komunikazioak gauzatzeko.
Errepideen alorrean, 650 milioi euroko inbertsioa ekarri zuen 2024ko proiektu emankor baten ondoren (Pontevedrako La-57ren lehen zatia, Santiagoko orbitala, A Coruñako metropoli-eremuko ‘Sol y Mar’ lotura eta A-6ko Castroko biaduktuak denbora errekorrean irekitzea, besteak beste), aurrera egiten ari da 2025ean.

Gaur egun, Gobernua Galizian 50 km errepide berri egiten ari da, 387 milioi euroko inbertsioa suposatzen dutenak, Coruñako Alfonso Molinaren birmoldaketa edo Milladoiro (Ames) bezalako humanizazioak edo joan den astean Piasen (Ferrol) amaitutakoa barne.

Mugikortasun iraunkorrari eta digitalari dagokienez, 20 M€ bideratu ziren Coruñarako; 3,9 M€ Santiagorako; 1,6 M€ Arteixorako; 1,5 M€ Naronerako eta milioi bat Ribeirarako.

Eraikin publikoen birgaitzeari dagokionez, aipatzekoak dira, udal SPEParen barruan, Coruñako Monte Alto eta Santa Lucian erositakoen birgaitzeak (5,9 milioi euro), edo, autonomien SPEPean, Coruñako Ingurumen Saileko administrazio-eraikina birgaitzea (2,3 milioi euro).
Hirien birnaturalizazioaren atalean, nabarmentzekoak dira Santiago de Compostelak “Entre Sar e Sarela” proiekturako jasotzen dituen 3,6 milioi euroak. Proiektu horrek hiriko azpiegitura berdea bultzatzen du, Kanpoko Eraztun Berdeak hiri-bilbearekin duen konektibitate ekologikoa bultzatzeko.

Beste jarduera aipagarri batzuk dira Cabo Vilan eta Camariñaseko Ingelesen Hilerriaren artean oinezkoentzako bide bat egokitzea, bi milioi eurorekin.

Galiziak, 2026an, Suspertze, Transformazio eta Erresilientzia Planaren (PRTR) funtsez gain, bere historiako konturako ekarpen handienak jasoko ditu bigarren urtez jarraian: 10.878 milioi euro, 2025ean baino % 6,2 gehiago –orduan, 10.239 milioi euro eman ziren konturako entregetan–. 2024ko likidazioari gehitu behar zaio hori; izan ere, Galiziak datorren urtean jasoko duen zenbateko osoa 11.582 milioi eurokoa izango da.

“Honek guztiak erakusten du inbertitzen duen, eraldatzen duen, babesten duen eta eskubideak bermatzen dituen Gobernua dugula. Inor atzean uzten ez duena, eta A Coruñako probintziarentzat etorkizun iraunkor, moderno eta justu baten alde lan egiten duena”, amaitu zuen ordezkariordeak.