• Fernando Martinezek, Oroimen Demokratikorako Estatu idazkaria, 1931ko apirilaren 14an II. Errepublikaren aldarrikapena eszenatoki izan zen tokiaren aitortza orbandu du.

Oroimen Demokratikorako Estatu idazkariak, Fernando Martínezek, baieztatu du Eibar eta Gipuzkoako herriko Unzaga Plaza, Oroimenaren Gune izendatuak izango direla. "El Gobierno español Eibarko Udalaren proposamena jaso du, la ciudad Oroimen Gune . Oroimen Gune izatea merezi duen hiria da, Oroimen Demokratikoaren Legearen esparruan, bi gertakari nagusirengatik: 1931ko apirilaren 14an II. Errepublika aldarrikatu zuen Espainiako lehen hiria izatea, eta 1937ko apirilean Errepublikaren eta haren nazioarteko aliatuen aurka matxinatutako armadaren abiazioak Espainiako Gerran eragin zituen bonbardaketa tragikoak ", azaldu du.

Berrespen-ekitaldian izan dira, halaber, Marisol Garmendia Espainiako Gobernuak Euskal Autonomia Erkidegoan duen ordezkaria, Maria Jesus San Jose Eusko Jaurlaritzako Justizia eta Giza Eskubideen sailburua eta Jon Iraola Eibarko alkatea, udal eta herritar ordezkariekin batera. Exposición Iraolak se resultados de la 12 en el mayo de 2023. Presidentzia Ministerioari, Gorteekiko Harremanei eta Oroimen Demokratikoari zuzendutako gutunean, alkateak Untzaga plazaren eta Udaletxearen garrantzi historikoa azpimarratzen zuen, XX. mendeko une eszenatokian izan zirenak, hala nola II. Errepublikaren aldarrikapena 1931ko apirilaren 14ko lehen egunean.

Maria Jesus San Jose Justizia eta Giza Eskubideen sailburuak adierazi duenez, “ohore handia da apirilaren 14an Eibarren egon ahal izatea, Bigarren Errepublikaren oroitzapenari eta ordezkatzen dituen balio demokratikoei estuki lotutako hirian”. Euskal sozialismoak askatasunarekin, herritarrekin eta elkarbizitzarekin duen konpromiso historikoa aldarrikatu nahi izan du San Josek, 1931n askatasunez eta demokratikoki aukeratutako errepublika baten aldeko atxikimendua aldarrikatu zuten zinegotzi eibartarrak harrotasunez gogoratuz.

Unzaga plaza, historikoki, hiriaren bihotz politikoa eta soziala izan da. Gaur egungo itxura XIX. mendearen amaieran finkatu zen, eta, ordutik, manifestazioak, ekitaldi publikoak, herri-ospakizunak eta garrantzi politiko handiko uneak hartu ditu. Gune honetan gogoratzen den gertakari nabarmenetako bat 1931ko apirilaren 14ko goizaldean gertatu zen, Eibar II. Errepublika aldarrikatu zuen herrialdeko lehen herri bihurtu zenean, plazan bertan kokatutako Udaletxeko balkoietatik. Keinu sinboliko honek Eibarko herritarrek ideal errepublikanoekin, askatasunarekin eta justizia sozialarekin zuten konpromisoa islatu zuen. Gerra Zibilean liskarrak, bonbardaketak eta tentsio handiko uneak izan ziren plazan, balio estrategikoa eta sinbolikoa zuelako. En años, topagunea, oroimena eta aldarrikapena jarraitzen zuen.

Jon Iraolak, Eibarko alkateak, nabarmendu duenez, “gaurko aitortza aurrerapauso garrantzitsua da gure memoria kolektiboaren zaintzan.” Era berean, adierazi du “bereziki pozten gaitu Eibarrek herrialdearen historia demokratikoan izan duen papera baloratu izanak. Merezitako aitortza da hiriarentzat eta denboran zehar balio demokratikoen alde egin duten pertsona guztientzat”.

Adierazpen honen ondoren, Unzaga plaza Oroimen Demokratikorako Guneen Estatuko Inbentarioan sartzera pasa da, eta horrek dakar Udala behartuta egongo dela haren kontserbazioa, seinaleztapena eta interpretazio historikoa bermatzera, Oroimen Demokratikoaren 20/2022 Legeak ezarritakoaren arabera.