Lurralde Politikako eta Memoria Demokratikoko ministro Ángel Víctor Torresek nabarmendu duenez, “Espainiak zientziaren eta berrikuntzaren alde egiten du, eta horrek azaltzen du, gaur egun, gure herrialdea Europako enplegu-motorra izatea eta munduko hazkunde berdearen eta bidezkoaren adibide izatea”.
Zientzia, Berrikuntza eta Unibertsitate Ministerioak antolatutako “Erbesteko haziak: Espainian berriro loratu zen zientzia” dokumentalaren aurkezpenari amaiera eman dio Torresek, eta lan hau “bikaina” dela esan du, “Gerraren eta diktaduraren arroilek ezagutzaren argia itzali zutela, gure herria itxaropenetik iluntasunera igaroz, koloretik zuri-beltzera, eta, aldi berean, zientzia inguratzen gaituela erakutsiz, pausoa irekitzen zaigula, mundua ezagutu nahi dugula eta mundua geldiezin dugula ulertu.”
“Haziak erbestean: Espainian berriro loratu zen zientzia”
Espainiako Berrikuntza, Zientzia eta Unibertsitate Ministerioak, Zientziarako eta Teknologiarako Espainiako Fundazioaren (FECYT) lankidetzarekin, “50 años de España en Libertad” (50 años de España en Libertad) ekitaldien barruan dago dokumental hau, eta José Manuel Sánchez Ron Espainiako Berrikuntza, Zientzia eta Unibertsitate Ministerioak ekoitzi du, Zientzia eta Teknologiarako Espainiako Fundazioaren (FECYT), CSUIC Madrilgo Unibertsitateko Zientzia eta Institutu Autonomoko Zientifikoko Presidentearen, Madrilgo Espainiako Akademiako eta Espainiako Unibertsitateko Akademiako Akademiako Presidentearen (CSIC) laguntzarekin.
Torresek azpimarratu duenez, “Espainia altxatu egiten da bere talentua lantzen eta zaintzen duenean, eta dokumentalak, 1931ko erregimen demokratikoaren aurrerapenak murriztu ez balira, sortu ahal izan zen eta izan ez zen etorkizuna erakusten digu, ezagutza dogmarengatik eta talentua menpekotasunagatik aldatu genuenean”.
Atzerapauso mingarri haren adibidetzat jarri ditu ministroak “Ikasle Egoitzako liburutegia, eliza bihurtuta, edo lehen astronauta jantzia, gerrako jausgailu bihurtuta. Diktadurak aurrekaririk gabeko bultzada zientifikoz gurtzen zuen Espainiaren hegoak nola moztu zituen erakusten duten sinboloak dira”.
“Memoria egitea, halaber, galdutako etorkizuna berreskuratzea da, egia berrezartzea eta bidegabekeriak konpontzea”, gaineratu du, eta gogora ekarri ditu “talentu eta giza maila handiko espainiarrak, hala nola Odón de Buen edo Emilio Herrera, beren denbora gure bizitza hobetzen eta etorkizun duin bat bermatzen eman zutenak, zientziaren bitartez”.
Torresek nabarmendu duenez, dokumental honek, Espainia aske utzi zuteneko 50. urteurreneko ekitaldien antzera, “omenaldia egiten die, baita ere, maisu eta maistrei, ikertzaileei, eta herrialde kultu, integratzaile eta justu baten alde amestu, bizi eta hil zirenei. Haien legatuak, ezagutzak eta ideiek gure artean jarraitzen dute, eta aurrera egitea eta munduko abangoardia zientifikoan kokatzea ekarri digute”.
“Gure demokrazia, demokrazia modernoen antzera, berdintasunaren, askatasunaren eta arrazoiaren balioetatik jaio zen, zientzia misio etiko batera bideratu zutenak: gizartea eraldatzea, ezjakintasunari aurre egitea eta giza duintasuna zabaltzea. Ilustrazioak ikuspegi hori eraman zuen politikara, eta hezkuntza eta zientzia publikoak sustatu zituen aurrerapenaren eta aukera-berdintasunaren eragile gisa”, adierazi du.
Inoiz baino inbertsio handiagoa I+Gn
Torresek adierazi duenez, “oparotasuna I+Gn inbertitzearen eta zientziak pertsonen beharrak eta munduko erronkak konpondu behar dituen ikertzaileengan inbertitzearen mende dago, garapen jasangarri batekin. Zientziak gaur egun bere unerik onena bizi du Espainian, I+Gn %50 gehiago inbertituta eta ikerketa eta berrikuntzan lanean duela zazpi urte eskas, Pedro Sanchez Gobernura iritsi zenean baino %25 pertsona gehiago”.
Gogoratu du nola pandemian “krisialditik zientziaren atetik atera ginen, nahiz eta gaur egun oraindik min egiten diguten DANAren heriotzek; tragedia horrek berretsi zigun klima aldaketak eta negazionismoak hil egiten dutela, zientziak bizitzak salbatzen dituela, bizikidetza babesten duela eta demokraziari eusten diola, baldin eta erakundeetatik sustatzen badugu”.
Torresek hitzaldiaren amaieran azpimarratu duenez, “gezurren eta desinformazioaren aurrean arrazoi publiko eta ebidentzia partekatu gehiago behar dugu”, eta nabarmendu du zientziak eta demokraziak elkarren beharra dutela eta Espainiak konfiantza duela haien talentuan, modernizazioan, zientzian eta demokrazian: “Minetik ikasi dugu, gure aurretik izan zirenen memoria erreskatatu eta etorkizun duin baterako itxaropena hautatu dugu”.
Juan Cruz Cigudosa Zientziako, Berrikuntzako eta Unibertsitateetako estatu-idazkariak azaldu duenez, “Espainia, gaur egun, ezagutzaren ekonomia berri batean hazten eta eraldatzen ari da, unibertsitario gehiagorekin, zientzialari gehiagorekin eta I+Gn inoiz baino inbertsio handiagoarekin”.
Dokumentalari buruz, Cruz Cigudosak esan du helburu nagusi bat duela: “Aurrerapen demokratiko, ekonomiko eta soziala eraikitzen jarraitzea, ezagutzatik abiatuta. Memoria egiten eta kontzientziak pizten lagundu nahi dugu”.
